Szkolny program profilaktyki

Publicznego Gimnazjum im. Jana Pawła II w Górznie na lata 2013-2016

(tekst ujednolicony z dnia 17 lutego 2016r)

I. PODSTAWY PRAWNE

Działania profilaktyczne podejmowane przez szkołę opierają się na następujących aktach prawnych:

1. Konwencja o Prawach Dziecka Art. 3,19,33

2. Konstytucja Rzeczpospolitej Art. 72.

3. Kodeks postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304.

4. Kodeks postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2).

5. Ustawy i rozporządzenia:

• Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 19991 r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz.U. Nr 256 z 2004 r., poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.).
• Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. – nowelizacja z dnia 28 marca 2005 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 719).
• Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 179, poz. 1485).
• Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity: Dz.U. Nr 11 z 2002 r., poz. 109 ze zm. Dz.U. z 2002 r. Nr 58, poz. 542; Dz.U. z 2003 r. Nr 137, poz. 1304; Dz.U. z 2003 r. Nr 223, poz. 2217).
• Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (- tekst jednolity Dz.U. Nr 10. z 1996 r., poz. 55 z późniejszymi zmianami: 1997r. Nr 88, poz. 4554 i Nr 121, poz. 770; 1999 r. Nr 96, poz.1107; 2003 r. Nr 229, poz. 2274).
• Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r.(Dz.U. Nr 111, poz. 535; z późniejszymi zmianami - Dz.U. Nr 113, poz. 731 z 1997 r., Dz.U. Nr 141, poz. 1183 z 2005 r.).
• Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1493).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach, placówkach.
• Rozporządzenie MENiS z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 19 z 2005 r., poz. 167).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii.

 

6. Programy narodowe i krajowe:

- Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego (2011-2015)

- Narodowy Program Zdrowia (2006 - 2015)

- Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (2011 - 2016)

- Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii (2011 - 2016)

7. Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z Policją w sytuacjach zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją, w szczególności: narkomanią, alkoholizmem, prostytucją. (Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży)

8. Dokumenty wewnętrzne regulujące funkcjonowanie szkoły:

- Program Wychowawczy Szkoły

- Program Profilaktyki Szkolnej

- Statut Szkoły

- Koncepcja pracy szkoły

- Plany pracy wychowawców klas

- Szkolne programy nauczania

II. WPROWADZENIE

Profilaktyka szkolna jest to proces wspomagania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi jego prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczaniu i likwidowaniu czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowy styl. Szkolny Program Profilaktyki, dalej zwany SPP, będzie opierał się na wysiłku nauczycieli, wychowawców, pedagoga szkolnego i rodziców w celu wzmacniania czynników chroniących i osłabiania czynników ryzyka.

W szkole może być realizowana profilaktyka pierwszorzędowa, której zadaniem jest przeciwdziałanie zagrożeniom, wspieranie procesu wychowania oraz identyfikacja osób będących w grupie podwyższonego ryzyka.

Działania podejmowane przez szkołę w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej:

1. Stwarzanie przyjaznego klimatu w szkole (dobra komunikacja, osobowe relacje między nauczycielami i uczniami, udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom i młodzieży, szczególnie w trudnych dla nich sytuacjach);
2. Wypracowanie wspólnej polityki szkoły wobec palenia, picia alkoholu i odurzania się narkotykami oraz konsekwentne jej wdrażanie;
3. Budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych, prowadzonych przez nauczycieli;
4. Pomoc uczniom mającym trudności w nauce;
5. Wczesne rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do pedagoga w celu przeprowadzenie wstępnej diagnozy;
6. Kierowanie uczniów zagrożonych (w porozumieniu z rodzicami) do poradni psychologiczno- pedagogicznej lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy;
7. Udzielanie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą;
8. Szkolenie się kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności wychowawczych.

 

III. DIAGNOZA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO

Prowadzenie działań profilaktycznych było poprzedzone diagnozą- rozpoznaniem obecnego stanu zagrożenia niepożądanymi zjawiskami w rozwoju uczniów szkoły. Przeprowadzona analiza wskazuje na istnienie problemów wymagających działań profilaktycznych w danej szkole. Do najczęściej występujących zaliczamy:

1. Wulgaryzmy, brak kultury osobistej.
2. Brak zainteresowania nauką.
3. Zachowania agresywne, nieumiejętność radzenia sobie z problemami.
4. Palenie papierosów, picie alkoholu.

 

Dodatkowe trudności to np.:

- nieumiejętność konstruktywnego rozwiązywania konfliktów,

- zaburzenia w komunikacji,

- niska świadomość zagrożenia uzależnieniami,

- coraz mniejsza pomoc ze strony rodziców,

- brak dyscypliny i niska kultura języka,

- brak motywacji do nauki, niskie potrzeby edukacyjne,

- nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa w szkole i poza nią,

- brak umiejętności zachowań asertywnych,

- brak alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego.

IV. CELE I ZAŁOŻENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH

Celem głównym programu jest:

1. Kształtowanie kompetencji i odpowiedzialności w zakresie budowania postawy społecznie akceptowanej,
2. Przygotowanie do życia w zdrowiu fizycznym i psychicznym, z dala od złych nawyków i nałogów, w oparciu o poczucie tożsamości i wiary we własne możliwości oraz w poczuciu więzi rodzinnej,
3. Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych.

 

Cele dodatkowe:

1. Przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym.

1. Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z przejawami przemocy – eliminowanie zachowań agresywnych.
2. Wdrażanie do prawidłowego pojmowania norm zachowania przyjętych przez społeczeństwo, w miejscach publicznych oraz w środowisku rodzinnym.
3. Dążenie do konstruktywnego rozwoju i samorealizacji.

2. Promowanie zdrowego i trzeźwego stylu życia.

1. Zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego.
2. Wspomaganie zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez kształcenie umiejętności i nawyków ruchowych.
3. Stwarzanie możliwości udziału w zajęciach sportowo-rekreacyjnych.
4. Organizacji czasu wolnego.
5. Przeciwdziałanie i opóźnianie inicjacji z papierosami, alkoholem i narkotykami.

3. Kształtowanie ważnych psychologicznie i społecznie umiejętności.

1. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych, kształcenie umiejętności zachowywania się w różnych sytuacjach, doskonalenie technik.

4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości i tożsamości.

1. Uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji.
2. Wyrabianie poczucia tożsamości i własnej wartości oraz wiary w siebie.

5. Wspieranie czynników chroniących.

1. Silna więź z rodzicami.
2. Zainteresowanie nauką i własnych rozwojem.
3. Praktyki religijne.
4. Podtrzymywanie kultury, tradycji i kształcenie szacunku dla jej norm.
5. Konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety.

 

Profilaktyka szkolna obejmuje następujące zadania do realizacji:

1. Dostarczenie rzetelnych i informacji uczniom, rodzicom, pracownikom szkoły na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie młodzieży dokonywania prawidłowych wyborów w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu  życiu.
2. Dostarczanie informacji na temat skutków zachowań ryzykownych  i tym samym umożliwienie młodzieży dokonywania właściwych  wyborów w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu.”
3. Pomoc w rozwijaniu i wzmacnianiu ważnych umiejętności społecznych   i psychologicznych .
4. Rozwijanie możliwości podejmowania przez uczniów działań alternatywnych   np. działań charytatywnych, wolontariackich.
5. Wprowadzenie w świat wartości i norm, na których uczeń może się oprzeć w swoich wyborach.
6. Podniesienie  poziomu  bezpieczeństwa  uczniów.
7. Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu  ze specjalistą.
8. Zaciśnięcie szerokiej współpracy szkoły z rodzicami lub opiekunami uczniów.
9. Motywowanie uczniów u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji  zagrażających zdrowiu oraz uczniów u których zaobserwowano zachowania ryzykowne do podejmowania terapii, szukania pomocy specjalistycznej.

 

V. SPOSÓB/FORMY REALIZACJI PROGRAMU

Szkolny Program Profilaktyki  realizowany jest poprzez stosowanie określonych strategii profilaktycznych.

1. Strategia informacyjna - celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i umożliwienie dokonywania racjonalnych wyborów.
2. Strategia edukacyjna ma pomóc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom ze strony otoczenia itp.).
3. Strategia działań alternatywnych – celem jest pomoc w zaspokojeniu ważnych potrzeb psychologicznych (np. sukcesu, przynależności) oraz osiąganie satysfakcji życiowej przez ułatwianie angażowania się w działalność akceptowaną społecznie (artystyczną, społeczną, sportową).

          

Realizacja SPP odbywać się powinna w ramach:

1. Zajęć dydaktyczno – wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych przez wychowawców i nauczycieli przedmiotu.
2. Działań na terenie szkoły prowadzonych przez specjalistów i placówki współpracujące ze szkołą.
3. Warsztatów profilaktycznych.
4. Wycieczek i imprez okolicznościowych.
5. Zajęć dodatkowych w tym sportowych.
6. Konkursów plastycznych, muzycznych, literackich, apeli, teatrzyków itp.
7. Spotkań z trenerami, terapeutami czy ludźmi uzależnionymi.

 

VI. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH

Realizatorami programu są:

Rada Rodziców

1. Uchwala Szkolny Program Profilaktyki.
2. Analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki.
3. Współpracuje z Radą Pedagogiczną, dyrektorem, Samorządem Uczniowskim.

 

Rada Pedagogiczna

1. Określa zadania w zakresie profilaktyki na dany rok szkolny.
2. Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych.
3. Dokonuje analizy działalności profilaktycznej.

 

Dyrektor szkoły

1. Dba o doskonalenie nauczycieli w zakresie działań profilaktycznych i wychowawczych.
2.  Monitoruje pracę wychowawców klas oraz pedagoga szkolnego.
3. Diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki.
4. Współpracuje z instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki.
5. Umacnia pozytywne relacje interpersonalne w szkole.
6. Zachęca uczniów do udziału w działaniach profilaktycznych.
7. Inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone SPP.

 

Nauczyciele

1. Współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych.
2. Wykonują zalecenia zawarte w opiniach i orzeczeniach wydanych przez PPP.
3. Doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych.

 

Wychowawcy klas

1. Doskonalą swoje kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych.
2. Promują zdrowy styl życia i wartościowe formy spędzania wolnego czasu.
3. Utrzymują dobre relacje z uczniami (poprzez konsultacje, indywidualne rozmowy).
4. Współpracują z gronem pedagogicznym, pozostałymi pracownikami szkoły oraz rodzicami.
5. Integrują zespół klasowy.
6. Dbają o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji uczniów w klasie.
7. Rozpoznają indywidualne potrzeby uczniów oraz analizują przyczyny niepowodzeń szkolnych.
8. Określają formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb.
9. Podejmują działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli.

 

Pedagog szkolny

1. Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów.
2. Analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych.
3. Rozpoznaje potrzeby ekonomiczne uczniów.
4. Określa formy i sposoby udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb.
5. Organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli.
6. Podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Programu profilaktyki szkolnej w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli.
7. Wspiera wychowawców i pozostałych pracowników w realizacji zadań profilaktyczno – wychowawczych.
8. Doskonali swoje kwalifikacje i zdobywa nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych.

 

Rodzice

1. Aktywnie współpracują ze szkołą, dzieląc odpowiedzialność za podejmowane wspólnie oddziaływania profilaktyczno – wychowawcze i opiekuńcze.
2.  Zdobywają wiedzę na temat potrzeb dzieci, zagrożeń i sposobów przeciwdziałania im.
3. Dbają o dobry kontakt z dzieckiem.
4. Stanowią wzór osobowy – model dla dziecka.
5. Korzystają z pomocy i wsparcia ze strony szkoły w zakresie profilaktyki.
6. Wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania indywidualnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.
7. Przedstawiają Radzie Rodziców, wychowawcom i dyrektorowi opinie na temat profilaktyki.

 

Organ prowadzący

1. Decyduje o zatrudnianiu i wymiarze czasu pracy pedagoga, psychologa, logopedy.
2. Współuczestniczy w wyposażaniu szkoły w pomoce dydaktyczne, środki niezbędne do realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki.

 

Szkoła współpracuje w zakresie realizacji działań profilaktycznych z:

- Poradnią Pedagogiczno – Psychologiczną.

- Policją.

- Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej.

- Kuratorem Sądowym d/s Rodzinnych i Nieletnich.

- Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

- Gminnym Zespołem Interdyscyplinarnym.

- Placówkami specjalistycznymi oraz osobami profesjonalnie zajmującymi się pomocą dla dzieci, młodzieży i rodzin.

 

VII.  PRZEWIDYWANE EFEKTY REALIZACJI SPP

Uczniowie będą:

• dostrzegali swoje mocne strony i słabe strony
• posiadali wiedzę na temat uzależnień i ich negatywnych skutków
• chętnie i aktywnie uczestniczyć w promocji zdrowego stylu życia
• bardziej zmotywowani do nauki
• tolerancyjni i kulturalni
• potrafili radzić sobie w trudnych sytuacjach
• asertywni i odpowiedzialni

Rodzice:

• Usystematyzują swoją wiedzę na temat uzależnień, mechanizmów agresji i przemocy
• będą świadomi zagrożeń wynikających z rozwoju dziecka
• podwyższą swoje kompetencje wychowawcze
• Zdobędą wiedzę na temat specjalistów i placówek pomocowych

Nauczyciele:

• Podniosą swoje kompetencje wychowawcze i profilaktyczne
• Zdobędą wiedzę i umiejętności dotyczące postępowania w sytuacjach kryzysowych
• Rozpoczną współpracę ze specjalistami i placówkami pomocowymi
• Wychowawca na każdy rok szkolny opracuje na podstawie SPP plan działań profilaktycznych dla swojej klasy, w którym uwzględni zadania, sposoby realizacji, formy i metody pracy.

 

VIII. EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI

Opracowany program będzie realizowany w ciągu trzech lat.

Szkolny program profilaktyczny będzie poddany ewaluacji na zakończenie każdego roku szkolnego poprzez diagnozę wybranych obszarów.

Podstawową formą ewaluacji będą:

- Ankiety skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców

- Obserwacja

- Wywiady, rozmowy

- Hospitacje prowadzone przez dyrekcje szkoły

- Metody socjometryczne

- Informacje zwrotne od uczniów, rodziców i nauczycieli

- Ocena placówek i osób współpracujących

Wnioski z ewaluacji będą przedstawione Radzie Pedagogicznej, a planowane zmiany zatwierdzane uchwałą, po wcześniejszym zaopiniowaniu przez Radę Pedagogiczną i Samorząd Uczniowski.